Hindistan'da Sosyal Eşitsizlik ve Sosyal Adalet Arayışları (Dharavi ve Kerala Örneği)
SOSYAL EŞİTSİZLİK ÖRNEĞİ: DHARAVİ
Hindistan'daki Mumbai şehri Hindistan'ın en pahalı olan ve geçimi zor olan bir şehirdir. Şehrin nüfusu 22 milyondur. Mumbai'de Dharavi adında bir semt vardır, nüfusu 1 milyondur. Dharavi semtindeki sokaklar çok dardır, evler ise hep tek odalıdır. Bir evin fiyatı 14 bin dolardır. Dharavi'de insanlar genelde plastik atık toplayıp geri dönüşüme kazandırarak para kazanır, dar sokaklardaki konfeksiyonlarda çalışır, valiz gibi ürünler üreten küçük atölyelerde çalışarak kayıt dışı ekonomiyle ülkeye yılda 1 milyar dolar katma değer sağlamaktadır. Dharavi'de insanlar çok çalışkan, sürekli üretmektedirler. Günde 12 saat çalışmaktadırlar fakat buna rağmen çok fakirdirler. İnsanlar paan adı verilen yaprak dolma şeklindeki uyuşturuculara para vererek kendilerini avuturlar. İnsanların evlerinde bir tuvalet bile yok, bir sürü insan umumi tuvalet kullanır. Yani Dharavi semti böylesine berbat bir nüfus patlamasının olduğu bir semtken burada Hindular, Müslümanlar ve Hıristiyanlar beraber yaşamaktadır. Ancak ne varki Dharavi'nin 8 kilometre uzağında ise arabayla yirmi dakikalık mesafede Altamount Road adlı bir semt vardır. Orada lüks rezidanslar ve geniş müstakil evler boy gösterir. Örneğin bu semtte Hindistan'ın en zengin iş adamı olan Mukesh Ambani'nin Antilia adındaki 27 katlı özel konutu vardır. Mukesh Ambani burada yaşamaktadır. Bu özel konutta 600 kişi hizmet edip çalışmaktadır. Bu özel konutun 6 katı Mukesh Ambani'nin araba koleksiyonunundan oluşan dev otoparktır. Aynı zamanda bu özel konutta klinik ve helikopter pisti de bulunmaktadır. Mukesh Ambani'nin bu konutunun inşaatı 2 milyar dolara mâlolmuştur. Bu ise 1 milyon nüfusu olan Dharavi semtindeki açık hava fabrikasında sabah akşam çalışan halkın ekonomiye kazandırdığı yıllık katma değer olan 1 milyar dolardan bile fazla bir meblağdır. Yani demem o ki bir ailenin yaşadığı evin fiyatı bir milyon kişinin bir yıllık ürettiği katma değerden bile daha fazla. Mukesh Ambani'nin toplam mal varlığı ise 113 milyar dolardır. Sizce bu bir emek sömürüsü müdür, yoksa zenginlerin hakkını söke söke alması mıdır?
Bir varoş semti olarak Dharavi sıradan bir balıkçı köyüyken yoğun kentleşmeyle nüfusu 1 milyonu bulmuştur. Dharavi dünyanın en büyük açık hava fabrikalarından biri olarak bilinir. Çünkü burada insanlar her şeye rağmen üretmektedirler. Dharavi'nin daracık sokaklarında Hint ekmeği (naan) olan çapatiden yapan esnaflar vardır, diğer yandan baharatlı ve sütlü Hint çayı olan massala çayından servis edenler de bulunmaktadır. Dharavi semti Dev Patel'in oynadığı Slumdog Millionaire filmine de konu olmuştur.
Dharavi sosyolojik olarak, İstanbul'daki Esenyurt semtini andırmaktadır. Nitekim Mumbai Hindistan'ın en pahalı şehri olarak karşımıza çıkmaktadır. İstanbul da aynı şekilde pahalı ve en kalabalık şehir olarak ortaya çıkar. Dharavi'deki insanların bu semtteki gettolaşmaya mahkûm olma nedeni barınmanın şehirde çok pahalı olmasından kaynaklanmaktadır. Aynı şekilde İstanbul'da da barınmanın ve kiranın pahalı olmasından dolayı birçok dar gelirli insan Esenyurt gibi semtlerde barınmaya çalışmaktadır. Esenyurt ise yoğun nüfusuyla gettolaşmayı, yabancılaşmayı, suç oranında yüksekliği, uyuşturucu kullanımının yaygınlığını ve mülteci fazlalığını ortaya koymaktadır.
Hindistan'da böylesine fakirleşmenin sökün edişiyle birlikte Hindistan devleti nüfusun da fazlalığından olsa gerek en başta atık sorununa, tuvalet inşasına, alt yapıya ve dar yerleşimli gettolaşmaya çözüm getirememiştir. Ancak Hindistan devleti uzay araştırmalarına 1,6 milyar dolar para harcamaktadır. Bu ise Hindistan'ın bütçesinin %0,4'üne denktir. Bu da şu anlama geliyor ki Hindistan'da sosyal adalet anlamında kalkınmak için kaynak ayrılması söz konusu olabilir.
SOSYAL ADALET ÖRNEĞİ: KERALA
Kerala, Hindistan'ın güneybatısında 36 milyon nüfuslu bir eyalettir. Bu eyalette 1957 yılında dünya tarihinde ilk defa seçimle başa gelen komünist bir yönetim kurulmuştur. Kerala'da o gün bugündür seçimleri çoğunlukla komünistler kazanmaktadır. Kerala eyaleti sosyalist politikaları sayesinde Hindistan'ın en fazla okuma yazma oranı olan eyalettir. Aynı zamanda Hindistan'da en eğitimli insanların olduğu bir eyalettir. Kerala eğitim alanında en iyi imkanlara sahip eyaletlerden biri olma özelliğine sahiptir. Bu eyaletin yöneticileri ve insanları eğitime çok önem veriyor. Kerala eğitimli beyinleriyle Körfez ülkelerine gönderdikleri çalışanları sayesinde eyalete çok önemli döviz girdisi de sağlamaktadır. Kerala Hindistan'da sağlık sisteminin en başarılı olduğu eyalettir ve Covid-19 pandemisini Hindistan'da en az zararla atlatan eyalet oldu. Diğer yandan Kerala Hindistan'ın birçok eyaleti karşısında şiddet olaylarının en az olduğu eyalettir. Kerala'da kast sistemine de insanlar karşı çıkmaktadır. Hindistan'daki birçok evde tuvalet ve elektrik bile yokken Kerala'daki evlerde her ikisi de vardır. Kerala'daki evlerin %77'sinde içme suyu varken bu oran Hindistan genelinde sadece %51'dir. Kerala'da evlerin %95'ine elektrik verilirken Hindistan ortalamasında bu %67'dir. Kerala'daki evlerin %95'inde tuvalet varken bu oran Hindistan genelinde yalnızca %47'dir. Kerala'daki evlerin % 93'ünde birden fazla oda vardır, Hindistan genelinde ise bu oran sadece yüzde 59'dur. Kerala'daki evler aynı zamanda kaliteli inşaat malzemeleriyle yapılmıştır. Kerala bol yağış aldığı için Hindistan'ın Karadenizidir. Bol bol yeşilliklerin olduğu bir coğrafyadır. Başlıca gelir kaynakları hindistan cevizi, kahve, çay ve kauçuktur. Hindistan'da çıkan kauçukların %90'ı Kerala'dan gelir. Hindistan Mumbai'de sosyal eşitsizlik kutuplaşmasını yaşarken, diğer yandan Kerala eyaletinde birçok anlamda sosyal adalet denklemlerini kurup bunu halkına yansıtmıştır. *
* T. M. Thomas Isaac - Hindistan'da Toplumcu Bir Deneyim: Kerala - Yordam Kitap, 2023
Yorumlar
Yorum Gönder